برخی از غذاهای خاص اثرات جانبی متفاوتی بر روی مغز می‌گذارند. اعتیاد به غذا، مانند اعتیادهای دیگر عمل می‌کند، و پس از مدتی هرچه هم که افراد تلاش کنند، اجتناب از آنها بسیار سخت می‌شود.
ما در این مقاله اعتیاد به غذا و چگونگی رفع آن را برای شما شرح داده‌ایم. لطفا تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
اعتیاد به مواد غذایی چیست؟
اعتیاد به مواد غذایی اعتیادی ناخواسته بوده و قابل مقایسه با اعتیاد به مواد مخدر است. این نوع عادت نسبتا جدید و بحث برانگیز است و آمار بالایی در مورد شیوع آن موجود است.
نتیجه‌ی آزمایشات در حیوانات و انسان‌ها نشان می‌دهد که برای برخی از افراد، پاداش‌های ذهنی و لذت بردن مغز که توسط مواد اعتیاد آور مانند کوکائین و هروئین ایجاد می‌شود، به وسیله‌ی مواد غذایی، به ویژه غذاهای بسیار خوشمزه هم فعال می‌شوند.
غذاهای بسیار خوشمزه و غنی شامل:
- نمک
- قند
- چربی
مانند داروهای اعتیاد آور، غذاها هم باعث می‌شوند در مغز دوپامین ترشح شود. هنگامی که افراد از افزایش انتقال دوپامین در مسیر پاداش دهی مغز لذت می‌برند، به سرعت احساس نیاز به خوردن دوباره‌ی آن غذاها می‌کنند.
با توجه به منابع تحقیقاتی، بحث‌های فعلی در مورد اعتیاد به مواد غذایی در سه موقعیت خلاصه می‌شوند:
- افرادی که دارای سطوح بالای کربوهیدرات یا چربی هستند بیشتر در معرض اعتیاد به مواد غذایی قرار می‌گیرند.
- محققان یک ماده خاص مانند نیکوتین در سیگار را به عنوان ماده اعتیاد آور مشخص نکرده اند. به طور بالقوه ” اعتیاد آور” به معنای تکرار و عادت به یک ماده یا عمل است و مختص به مواد خاصی نمی‌شود.
- خوردن اجباری و به عنوان یک اعتیاد به مواد غذایی، به طور بالقوه برای ما مفید نخواهد بود.
علائم اعتیاد به مواد غذایی
در اینجا یک نمونه از سوالاتی که می تواند به تعیین اینکه آیا شما دارای اعتیاد غذایی هستید یا نه، کمک کنید:
- خوردن بیش از حد غذاهای خاص.
- خوردن غذاهای خاص حتی اگر گرسنه نیستید.
- خوردن تا زمانی که احساس بیماری کنید.
- برای پیدا کردن غذای خاص مورد نظر بیرون رفته و تا پیدا نکنید دست برندارید.
این پرسشنامه همچنین در مورد تاثیر رابطه شما با غذا در زندگی شخصیتان سوال می‌کند. از خودتان بپرسید که آیا شما هم این کارها رو انجام می‌دهید یا خیر.
- شما غذاهای خاصی را اغلب مقدار زیادی می خورید یا شروع به خوردن غذا به جای کار، صرف وقت با خانواده یا انجام فعالیت های تفریحی می‌کنید.
- شما از قرار گرفتن در شرایط حرفه ای یا اجتماعی اجتناب می‌کنید زیرا نمی‌دانید که آنجا غذای خاص مورد نظر شما وجود دارد و می‌توان از آن استفاده کرد یا خیر.
- خوردن مواد غذایی در مدرسه یا محل کار برایتان مشکل ایجاد می‌کند.
این پرسشنامه در مورد علائم برداشت روانشناختی هم سوال می‌کند. به عنوان مثال، هنگامی که شما استفاده ازغذاهای خاص (به استثنای نوشیدنی‌های کافئین دار) را کاهش می دهید، علائمی مانند:
- اضطراب
- بیقراری
- سایر علائم فیزیکی مانند:
- بیماری قلبی
- دیابت
- مشکلات گوارشی
- سوء تغذیه
- چاقی
- خستگی مزمن
- درد مزمن
- اختلالات خواب
- کاهش میل جنسی
- سردرد
- آرتروز
- سکته
- بیماری کلیه و کبد
- پوکی استخوان
پرسشنامه همچنین تلاش می‌کند تا تاثیر تصمیمات غذایی بر احساسات شما را ارزیابی کند. آیا این شرایط به شما اعمال می‌شود؟
- خوردن غذا باعث مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، خودخواهی یا گناه می شود.
- شما باید غذای بیشتری بخورید تا درون خود احساسات منفی را کاهش داده و لذت را افزایش دهید.
- خوردن همان مقدار مواد غذایی، احساسات منفی را کاهش نمی‌دهد و یا برای لذت بردن از آن، به مقدار بیشتری لازم دارید.
مواد غذایی اعتیاد آور
- پیتزا (4.01)
- شکلات (3.73)
- چیپس (3.73)
- کوکی‌ها (3.71)
- بستنی (3.68)
- سیب زمینی سرخ شده (3.60)
- چیزبرگر(3.51)
- سودا (3.29)
- کیک (3.26)
- پنیر (3.22)
- بیکن (3.03)
- مرغ سرخ شده (2.97)
- رولت(2.73)
- پاپ کورن (کره) (2.64)
- غلات صبحانه (2.59)
- آب نبات (2.57)
- استیک (2.54)
- کلوچه (2.50)
- با این حال، شایان ذکر است که فرد، دچار اعتیاد به خوردن هر گونه غذا که باعث راحتی ذهن او باشد می‌شود.
مواد غذایی که اعتیاد کمتری دارند
- خیار (1.53)
- هویج (1.60)
- لوبیا (بدون سس) (1.63)
- سیب (1.66)
- برنج قهوه ای (1.74)
- کلم بروکلی (1.74)
- موز (1.77)
- ماهی قزل آلا (1.84)
- ذرت (بدون کره یا نمک) (1.87)
- توت فرنگی (1.88)
- گرانولا (1.93)
- آب (1.94)
- کراکر (2.07)
- چوب شور(2.13)
- سینه مرغ (2.16)
- تخم مرغ (2.18)
- آجیل (2.47)
انواع پرخوری‌هایی که به اعتیاد غذایی تبدیل می‌شود
- پرخوری ساده
همه ما در برخی شرایط به خوردن غذاهای فست فودی و ناسالم مانند: پیتزا، ساندویچ و… می‌پردازیم و این بسیار هم عادی است.
ما به خودمان پاداش می‌دهیم و احساس رضایت سطحی و کوتاهی درون ما را فرا می‌گیرد که بسیار زود جایش را با احساس گناه و شرم عوض می‌کند.
اما چه کاری می توانید انجام دهید تا احساس خوبی داشته باشید؟
- روزی یک ساعت پیاده روی کنید. هم خوش اخلاق می‌شوید و هم غذایتان هضم می‌شود.
- اطمینان حاصل کنید که وعده‌ی بعدی غذاییتان سالم است. به بدنتان گشنگی ندهید و یکباره مقدار زیادی غذا بخورید. همچنین وقتی سیر هستید غذا نخورید.
- پرخوری هیجانی
ما همیشه فقط برای رفع گرسنگی، غذا نمی‌خوریم. خوردن غذا می تواند به مکانیسم مقابله عاطفی تبدیل شود. زمانی که ناراحت، عصبانی، تنها، خسته هستید در یخچال را باز می‌کنید و در یک چرخه‌ی غذایی ناسالم گیر می‌کنید. یادتان باشد، گرسنگی هیجانی را نمی‌توان با غذا پر کرد.
گرسنگی هیجانی اغلب به طور ناگهانی به سراغ افراد می‌آید. چیزی که باعث تمایل به خوردن و نیاز به رضایت فوری می‌شود. در این حالت بدن، طلب تنقلات و هله هوله را می‌کند.
پرخوری هیجانی اغلب بی معنی است، قبل از اینکه شما به خودتان بیایید، کل قالب بستنی خورده می شود، پیتزا تخریب شده است، هیچ تفکر یا آگاهی و در آخر هیچ لذتی پشت این پرخوری نیست.
هنگامی که دچار استرس، ناراحتی، عصبانیت و… هستید و به سراغ خوردن سریع السیر مواد خوراکی می‌روید. سریعا حواس خود را پرت کنید. به دوستانتان زنگ زده و خود را از تنهایی و انزوا دور کنید.
- پرخوری وسواس گونه
در این حالت، فرد گرسنه نیست ولی مغزش فرمان می‌دهد که با اجبار برود و مقدار زیادی مواد غذایی را بخورد. بعد از اینکار وی دچار حساسیت و عذاب وجدان می‌شد. در این زمان شما نباید خود را تحقیر کرده و بگویید که بی اراده هستید. در عوض، شما می‌توانید به راحتی برای مقابله با این پرخوری و اعتیاد، به سفر رفته یا به دکتر مراجعه کنید.
چه چیزی باعث اعتیاد به هله و هوله می‌شود؟
عمل خوردن به صورت اعتیاد گونه، اغلب بیشتر از کمبود اراده منشا می‌گیرد، زیرا دلایل بیوشیمیایی وجود دارد که بعضی از مردم کنترل مصرف خود را از دست می دهند. غذاهای فرآوری شده معمولا مهندسی شده اند که بیش از حد خوشمزه باشند به طوری که همه قشرها را جذب کنند. این مواد غذایی همچنین حاوی مقادیر زیاد کالری هستند و باعث عدم تعادل قند خون می‌شوند.
با این حال، بزرگترین مشارکت کننده در اعتیاد به مواد غذایی، مغز انسان است. مغز شما دارای مرکز پاداش است که دوپامین و سایر مواد شیمیایی خوب را هنگام خوردن غذای خوشمزه ترشح می‌کند. این مرکز پاداش توضیح می دهد که چرا بسیاری از مردم از خوردن غذا لذت می برند.
و تضمین می کند که غذای کافی برای دریافت تمام انرژی و مواد مغذی که بدن نیاز دارد، مصرف می شود. هنگام پردازش مواد غذایی ناسالم و هله هوله‌ها، پاداش بسیار عظیم‌تری در مغز ایجاد شده و مغز به دنبال حجم بیشتری از غذا می‌رود. این عمل می‌تواند منجر به چرخه شریرانه‌ی اعتیاد به مواد غذایی شود.
اعتیاد به مواد غذایی یک مشکل نسبتا جدی است.
علائم و فرایندهای مرتبط با اعتیاد به مواد غذایی مشابه با سوء مصرف مواد است. فقط در نوع ماده متفاوت هستند و پیامدهای اجتماعی اعتیاد به مواد غذایی کمتر است. اعتیاد به مواد غذایی می تواند باعث آسیب فیزیکی و منجر به بیماری‌های مزمن مانند چاقی و دیابت نوع 2 شود.
علاوه بر این، ممکن است بر عزت نفس فرد و تصویر را تحت تاثیر منفی قرار دهد، و آنها را از بدن خود ناراضی کند. اعتیاد به مواد غذایی ممکن است عوارض عاطفی و خطر ابتلا به مرگ و میر فرد را افزایش دهد.
اولین گام در غلبه بر اعتیاد به مواد غذایی
- محرک غذایی
لیستی از غذاهایی را که باعث ایجاد گرایش و میل شما می‌شود را بنویسید. شما باید از این غذاهای محرک اجتناب کنید.
- غذاهای سالم
لیستی از غذاهای سالم را برای خود تهیه کنید، تا زمانی که میل و رغبت به غذاهای ناسالم دارد بر شما غلبه می‌کند. به سراغ غذاهای سالم بروید.
- چه غذایی باید بخورید
به غذاهای سالمی که دوستشان دارید، فکر کرده و آنها را جایگزین عادت‌های غذایی ناسالم بکنید.
راه‌های دیگر درمانی اعتیاد به مواد غذایی
- درمان رفتاری شناختی (CBT)
این شاخه روان درمانی با هدف شناسایی و تغییر الگوهای تفکر منفی، و همچنین ایجاد مکانیسم های مقابله ای جدید برای وابستگی های مواد غذایی است. افراد می‌توانند به صورت جداگانه یا در یک جلسه گروهی دوره CBT را انجام دهند.
- دارو
فرد می‌تواند داروهایی را برای از بین بردن علائم افسردگی یا اضطراب به جای مواد غذایی مصرف کند.
- راه حل درمانگر
یک درمانگر می‌تواند به یک راه حل فردی برای مسائل خاص بپردازد، و عوامل استرس زا را در زندگی فردی که منجر به پرخوری می شود، کاهش دهد.
- مشاوره تغذیه ای و برنامه رژیم غذایی
این کار می تواند به فرد کمک کند یک رویکرد سالم را در انتخاب غذا و رژیم غذایی خود به کار گیرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هر فردی زمانی که احساس کند خوردنش بیش از اندازه و خارج از کنترل است یا اینکه می‌خواهد کاهش وزن داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک قادر خواهد بود برای کمک به روش‌های درمان، روال سالم خوردن و کاهش وزن، برنامه غذایی صحیح و ورزش منظم را پیشنهاد دهد.
اگر شما تولیدکننده و یا مدیر یک مجموعه‌ی بزرگ تولید محصولات غذایی هستید و به دنبال تهیه‌ی مواد اولیه‌ی با کیفیت و با قیمت مرغوب هستید. محموعه‌ی تجارت فود، بهترین گزینه است.
شما می‌توانید با مراجعه به فروشگاه آنلاین تجارت فود، بهترین مواد اولیه را با نازل‌ترین قیمت انتخاب نموده و برای ثبت سفارشات خود با تلفن‌های مجموعه، تماس حاصل فرمایید.
